ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΓΙΑ ΕΞΩΓΑΜΑ

Κ. Δεμερτζής - Συμφωνητικό δύο εξώγαμων γονέων για τη βέλτιστη ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού τους

Συμφωνητικό δύο εξώγαμων γονέων
για τη βέλτιστη ψυχοσωματική ανάπτυξη
του παιδιού τους

Κωστής Δεμερτζής
Δικηγόρος Αθηνών

Συνήθως, στα νομικά περιοδικά αποστέλλονται δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες σχολιάζονται ως νομολογία.

Δεν θα πρέπει, όμως, να διαφεύγει από την νομική σκέψη ότι, η νομική πράξη είναι, κατά το ουσιώδες μέρος της, ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ.

Έτσι, ένα απλό «συμφωνητικό» (ούτε καν «ιδιωτικό»), που συντάχθηκε στο γραφείο κάποιου δικηγόρου, μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη αξία από μια δικαστική απόφαση, αν πρόκειται να αποτελέσει την αφετηρία μιας ουσιαστικής σχέσης μεταξύ δυο ανθρώπων, οι οποίοι συνειδητοποίησαν, τουλάχιστον το βασικό: ότι χρειάζονται ο ένας τον άλλον για να μεγαλώσουν το παιδί τους.

Στην προκειμένη περίπτωση θα ήθελα, εξάλλου, να υπενθυμίσω τις αρχές της θεωρίας των διαπραγματεύσεων[1], ότι:

1. Διαπραγμάτευση είναι μια μέθοδος για να παρθεί μια απόφαση.

2. Άλλες μέθοδοι λήψης αποφάσεων είναι:

α) η επιβολή της απόφασης λόγω της υπέρτερης ισχύος του ενός μέρους

β) η πειστικότητα για να υιοθετηθεί μια απόφαση που έχει λάβει το ένα μέρος

γ) ο πόλεμος ή η επιβολή για να επιβληθεί μια απόφαση από το ένα μέρος στο άλλο

δ) το δικαστήριο ή ο διαιτητής, όταν η λήψη κοινής απόφασης αποδεικνύεται ανέφικτη

ε) η κλήρωση.

3. Η διαπραγμάτευση, στο παραπάνω πλαίσιο είναι η πιο κατάλληλη μέθοδος, όταν:

α) Το κάθε μέρος χρειάζεται την αποδοχή του άλλου για την λήψη και την εφαρμογή της απόφασης,

β) Κανένα μέρος δεν έχει την δυνατότητα να επιβάλει την απόφασή του στο άλλο και

γ) Παράλληλα με την απόφαση που θα ληφθεί υπάρχει και είναι σημαντική η διατήρηση ενός διαρκούς επιπέδου σχέσεων και εμπιστοσύνης μεταξύ των μερών.

Στην διαπραγμάτευση, συνεπώς, δεν πρέπει να υπάρχουν νικητές και ηττημένοι, αλλά η κατάληξη σε ένα συμφωνητικό συνιστά επιτυχία και των δύο.

Από την άποψη αυτή, η διαπραγμάτευση αποτελεί την πιο κατάλληλη μέθοδο για λήψη αποφάσεων οικογενειακού χαρακτήρα, και ιδιαίτερα στον ευαίσθητο τομέα της σχέσης γονέων – τέκνων.

Αναφέρομαι, εν προκειμένω, στην μελέτη μου που δημοσιεύτηκε στην ΔΙΚΗ [Δ. 39 (2008), 140 – 164)] υπό τον τίτλο «Η ουσιαστική και δικονομική αναγκαία μεταρρύθμιση της επιμέλειας των παιδιών χωρισμένων γονέων», και αποτελεί επεξεργασμένο τμήμα εισήγησης στο Κέντρο Δικανικών Μελετών που παρουσιάστηκε στις 15/11/2007.

Εκεί τόνισα ότι η συναίνεση πρέπει να αποτελεί την αρχική βάση κάθε υπόθεσης σχέσης γονέων με τα παιδιά τους, και η αντιδικία την εξαίρεση.

Το δικονομικό μας σύστημα, με βάση ορισμένες «λανθάνουσες βασικές προϋποθέσεις», έχει υπαγάγει τις σχετικές διαφορές σ’ ένα πλαίσιο αντιδικίας, άλλως «ιδιωτικών διαφορών», τρόπον τινά επειδή «αυτό υπάρχει».

Στο πλαίσιο αυτό, βέβαια, προβλέπεται η «υποχρέωση» του μονομελούς πρωτοδικείου, και μάλιστα «με την ποινή του απαραδέκτου», να προσπαθήσει να επιλύσει συμβιβαστικά την διαφορά, ύστερα από ακρόαση των διαδίκων και των πληρεξουσίων τους (άρθρο 681Γ ΚΠολΔ ).

Υπάρχουν, όντως, πρόεδροι που προσπαθούν σοβαρά για μια τέτοια λύση, πριν δικάσουνε την υπόθεση σε πλαίσιο αντιδικίας.

Υπάρχουν και δικηγόροι που φέρνουν τους πελάτες τους στην έδρα με ένα έτοιμο συμφωνητικό συμβιβασμού, το οποίο κατατίθεται προκειμένου να περιβληθεί τον τύπο δικαστικής απόφασης.

Η εκδοχή ενός απλού συμφωνητικού, στο παραπάνω πλαίσιο, από διαδίκους που δεν επιθυμούν, δεν βρίσκουν τον λόγο, και ενδεχομένως δεν έχουν τα μέσα να αναλίσκονται στις δικαστικές αίθουσες, θα πρέπει να «ενοφθαλμιστεί» στην νομική πράξη, ως μια πραγματική δυνατότητα, με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα – καλύτερα: που μπορεί να είναι πιο κατάλληλη για την μια περίπτωση, και λιγότερο κατάλληλη για μια άλλη.

Μέσα στα «μειονεκτήματα», βεβαίως, είναι και η έλλειψη εκτελεστότητας ενός τέτοιου συμφωνητικού, καθώς και του γεγονότος ότι για ορισμένα θέματα (λ.χ. την επιμέλεια, την μέριμνα κ.τ.λ.) ο νόμος απαιτεί δικαστική απόφαση.

Αυτό, όμως, δεν ματαιώνει τα πλεονεκτήματα ενός συμφωνητικού του παραπάνω τύπου, δηλαδή ότι τίθεται σε πρώτο πλάνο η κοινή θέληση των γονιών να ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΝ από μόνοι τους τα συμφωνηθέντα. Αν έχουμε την εφαρμογή, τι την θέλουμε την αναγκαστική εκτέλεση;

Για τον λόγο αυτό, είναι βέβαιο ότι το συμφωνητικό αυτό στην πράξη θα εφαρμοστεί πολύ πιστότερα από πολλές «εκτελεστές» δικαστικές αποφάσεις (στις σχετικές ειδικευμένες ιστοσελίδες, έχει σχηματιστεί ένα τεράστιο αρχείο περιπτώσεων γονέων που παρακάμπτουν με χίλιους μύριους τρόπους μια δικαστική απόφαση, με το περιεχόμενο της οποίας δεν έχουν συμφωνήσει).

Υπάρχει, αναμφίβολα, ένας ηρωισμός στους γονείς που προτιμούν – στην σημερινή πολεμοχαρή ατμόσφαιρα του οικογενειακού δικαίου – να συνεννοηθούν, τρόπον τινά, εξωδίκως, αντί να δείξουν τα δόντια τους ο ένας στον άλλον στα ακροατήρια των δικαστηρίων.

Ίσως, σε τελευταία ανάλυση, να πρόκειται για απλή ευφυία, αφού η αποφυγή της φθοράς των δικαστηρίων αποτελεί μια έξυπνη, τελικά, λύση.

Κατά τα λοιπά, θα εφιστούσα την προσοχή στην γλώσσα του συμφωνητικού που δημοσιεύω – και το οποίο είναι πραγματικό – και στο περιεχόμενό του.

Συμφωνητικά τέτοιου είδους, ο νομικός μπορεί να τα δει κάπως «δημιουργικά», αφού αυτό που προέχει είναι η σαφής διατύπωση των αρχών της συνεργασίας και ο τονισμός της δέσμευσης των συναινούντων γονέων.

Στην γλώσσα και την έκφραση, είναι θεμιτός κάποιος διδακτισμός, ενώ παρέλκει κάθε περιττή νομική αναφορά και κάθε δυσκοίλια έκφραση, από αυτές που επιχωριάζουν σε όλα τα διαθέσιμα, σήμερα, πρότυπα «ιδιωτικών συμφωνητικών».

ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ

Στο ………….., και στο γραφείο του δικηγόρου ………….., διεύθυνση ………….., σήμερα, ημέρα ………….. και ………….. του μηνός ………….. έτους………….., συναντήθηκαν:

(1) ο ………….., του ………….. και της ………….., κάτοικος ………….. οδός ………….. αρ. …………... Τ.Τ. …………..και

(2) η ………….., του ………….. και της………….., κάτοικος ………….. οδός ………….. αρ. ………….., Τ.Τ. ………….., και συμφώνησαν τα ακόλουθα:

Από την συμβίωσή τους γεννήθηκε η κόρη τους Α-Β, σήμερα 18 μηνών, η οποία φέρει προσωρινώς το όνομα ………….., όνομα το οποίο θα αλλάξει όταν αναγνωριστεί δικαστικώς η πατρότητα της.

Για την αναγνώριση της πατρότητας της έχει ασκηθεί αγωγή ενώπιον του πολυμελούς πρωτοδικείου Αθηνών, στην οποία συναινούν τα μέρη, και θα συναινέσουν και στο ακροατήριο, και θα πράξουν κάθε νόμιμη ενέργεια, για την ταχύτερη δυνατή εκδίκαση και το αμετάκλητο της απόφασης αυτής.

Τα μέρη, παρόλο που σήμερα έχουν χωρίσει και ζουν χωριστά, δηλώνουν ότι επιθυμούν να μεγαλώσουν το παιδί με αρμονία, διατηρώντας και μεταξύ τους αρμονικές σχέσεις, ούτως ώστε να συνεργαστούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την καλύτερη ψυχοσωματική ανάπτυξή του.

Για τον σκοπό αυτό, επιθυμούν να αποφύγουν κάθε αντιδικία, και συμφωνούν για την ρύθμιση των σχέσεών τους με το παιδί, και ως πλαίσιο της μεταξύ τους συνεργασίας, τα εξής:

Η ανήλικη θα παραμείνει με την μητέρα της, και θα κατοικεί στο σπίτι της.

Οι δυο γονείς θα δείξουν απόλυτο σεβασμό στο ότι το παιδί έχει βαφτιστεί και φέρει τα ονόματα Α - Β, όπου το όνομα Β είναι το όνομα της εκ πατρός γιαγιάς του, και αυτά τα δύο ονόματα θα διατηρηθούν και θα είναι το όνομα του παιδιού.

Επίσης, οι δυο γονείς θα δείξουν σεβασμό στο ότι το παιδί, στο περιβάλλον της μητέρας του, καλείται Α, και αυτή η επιλογή, αν και υπήρξε πρωτοβουλία της μητέρας, γίνεται σεβαστή από τον πατέρα, ο οποίος θα το καλεί με το όνομα αυτό, χωρίς να δημιουργηθεί κανένα πρόβλημα με το όνομα, και καμία αντιδικία για το ζήτημα αυτό.

Είναι ευνόητο και αποτελεί δέσμευση των γονέων ότι το παιδί, μεγαλώνοντας, θα είναι ελεύθερο να επιλέξει το όνομα με το οποίο θα καλείται, χωρίς να επιχειρήσει κανένας από τους γονείς να το επηρεάσει στο ζήτημα αυτό. Οι δυο γονείς, τότε, θα σεβαστούν την επιλογή του και θα την στηρίξουν έναντι πάντων.

Ο πατέρας της θα έχει επικοινωνία με την ανήλικη ως εξής:

1) Κάθε Σαββατοκύριακο, από τις 5 η ώρα το απόγευμα της Παρασκευής ως τις 9.00 το βράδυ της Κυριακής.

2) Κάθε Τετάρτη, 5 – 9 το απόγευμα.

3) Κάθε δεκαπενθήμερο των Χριστουγέννων, ως εξής:

Η επικοινωνία του πατέρα για τα Χριστούγεννα ορίζεται τέσσερις μέρες από την εβδομάδα των Χριστουγέννων, στην οποία θα περιλαμβάνονται οπωσδήποτε και ολόκληρη η ημέρα των Χριστουγέννων.

Η επικοινωνία του πατέρα για την Πρωτοχρονιά ορίζεται τέσσερις μέρες από την εβδομάδα της Πρωτοχρονιάς, στην οποία θα περιλαμβάνεται οπωσδήποτε και ολόκληρη η ημέρα της Πρωτοχρονιάς.

Όταν ο πατέρας θα έχει το παιδί τα Χριστούγεννα, η μητέρα θα το έχει την Πρωτοχρονιά.

Όταν ο πατέρας θα έχει το παιδί την Πρωτοχρονιά, η μητέρα θα το έχει τα Χριστούγεννα.

4) Κάθε δεκαπενθήμερο του Πάσχα, ως εξής:

Η επικοινωνία του πατέρα για την Μεγάλη Εβδομάδα ορίζεται τέσσερις μέρες από την μεγάλη Εβδομάδα, στην οποία θα περιλαμβάνεται οπωσδήποτε και ολόκληρη η μεγάλη Παρασκευή.

Η επικοινωνία του πατέρα για την Εβδομάδα της Διακαινισίμου ορίζεται τέσσερις μέρες από την εβδομάδα της Διακαινισίμου, στην οποία θα περιλαμβάνεται οπωσδήποτε και ολόκληρη η ημέρα του Πάσχα.

Όταν ο πατέρας θα το έχει την Μεγάλη Παρασκευή, η μητέρα θα το παίρνει το Πάσχα.

Όταν ο πατέρας θα το έχει το Πάσχα, η μητέρα θα το παίρνει την Μεγάλη Παρασκευή.

5) Κάθε Καλοκαίρι, ο πατέρας θα το παίρνει επί 15 μέρες τον Αύγουστο (10 με 25 τον Αύγουστο). Το Καλοκαίρι του 2008, θα το πάρει 10 μέρες τον Αύγουστο.

Οι παραπάνω επικοινωνίες θα μπορούν να συμφωνηθούν ειδικότερα μεταξύ των γονιών, και να προσαρμοστούν κατά περίπτωση, εφόσον υπάρξει σοβαρός λόγος, χωρίς να ανατραπεί το παραπάνω πλαίσιο, και η αναλογία του χρόνου επικοινωνίας με το παιδί.

Συμφωνείται, γενικότερα, ως αρχή, ότι οι γονείς της ανήλικης θέλουν να συνεργαστούν ώστε το παιδί να πάρει το μέγιστο της προσφοράς από κάθε γονιό του, αναγνωρίζοντας ο ένας την προσωπικότητα, την προσωπική ζωή και τον γονεϊκό ρόλο του άλλου, και προστατεύοντάς τον, τόσο στις μεταξύ τους σχέσεις, όσο και έναντι των τρίτων.

Διατροφή θα δίνει ο πατέρας 150 € τον μήνα στην μητέρα.

Η καταβολή θα γίνεται στις 15 κάθε μήνα.

Θα μπαίνει σε λογαριασμό της μητέρας που υπάρχει στην ………….. τράπεζα, και ο οποίος είναι γνωστός μεταξύ των γονέων.

Η διατροφή αυτή θα παραμείνει ως έχει, εκτός αν μεταβληθούν ουσιωδώς οι παρούσες συνθήκες.

Η παρούσα συμφωνήθηκε και υπογράφηκε, με ελεύθερο διάλογο μεταξύ των γονέων, εκφράζει την βούληση αμφοτέρων, όπως διαμορφώθηκε με κατανόηση του καθενός για τις προσωπικές συνθήκες και τις ανάγκες του άλλου, και με κύριο γνώμονα το συμφέρον του παιδιού τους.

Το παρόν υπογράφτηκε σε τρία αντίγραφα, ένα πήρε ο πατέρας, ένα πήρε η μητέρα, και ένα παρέμεινε στον παριστάμενο δικηγόρο.

(Τόπος) (ημερομηνία)

Ο πατέρας                                 Η μητέρα                                Ο παριστάμενος δικηγόρος

[1] Αντλώ, στην προκειμένη περίπτωση, από ανέκδοτες σημειώσεις θεωρίας διαπραγματεύσεων του κ. Δημοσθένη Παπακωνσταντίνου. Προσαρμόζω την διατύπωση στο αντικείμενο του κειμένου.